ลีโอ คือ ผู้ที่อยู่ในวัยรุ่นทั้งชายหญิงอายุระหว่าง 15-30 ปี อายุนี้เป็นข้อกําหนดสําหรับประเทศไทย ส่วนประเทศอื่นนั้น อาจจะกําหนดแตกต่างกันได้ แต่อายุสูงสุดไม่เกิน 24 ปีบริบูรณ์) ซึ่งเป็นสมาชิกของสโมสร ลีโอในความอุปถัมภ์ของสโมสรไลออนส์
การจะสมัครเข้าเป็นลีโอ ไม่มีกฎเกณฑ์อะไรเป็นพิเศษมากนัก เพียงแต่ผู้สมัครจะต้องเป็นผู้ที่มีความ
ประพฤติดีและมีจิตใจพร้อมที่จะช่วยเหลือผู้อื่นทางด้านมนุษยธรรมอยู่เสมอเท่านั้น
การดําเนินงานของสโมสรลีโอถือว่าเป็นกิจกรรมอย่างหนึ่งของสโมสรไลออนส์ผู้อุปถัมภ์ กิจกรรมที่ลีโอ
กระทํานั้น นอกจากการหาทุนเพื่อนํามาใช้ช่วยเหลือผู้เจ็บป่วย การอนุรักษ์สายตาและการสงเคราะห์ผู้ยากไร้ แล้ว ยังให้บริการแก่บุคคลอื่น ๆ ที่อยู่ร่วมในชุมชนเดียวกันอีกด้วย เช่น การไปเยี่ยมเยียนคนชรา ให้ความ อบอุ่นแก่ชีวิตของเขา ช่วยอ่านหนังสือให้คนตาบอดฟัง หรือให้ความอุปการะคนพิการ ฯลฯ
กิจกรรมที่กล่าวเป็นเพียงหัวข้อใหญ่เท่านั้น ความจริงกิจกรรมแต่ละอย่างของลีโอยังได้จําแนกการ กระทําออกไปอีกมาก ลีโอทําตนเป็นเพื่อนกับผู้ที่ไม่มีเพื่อน ช่วยให้คนชรามีความชื่นอกชื่นใจ โดยรับฟัง เรื่องราวของท่านด้วยความตั้งใจและเห็นใจ ไม่เพียงแต่ใช้หูฟังเฉยๆ เท่านั้น ลีโอจะเป็นผู้สร้างโลกใหม่ให้คนตา และเปิดถนนให้กับคนพิการซึ่งต้องอยู่กับบ้าน ไปไหนมาไหนไม่ได้ สรุปแล้วลีโอจะเป็นผู้ช่วยฟื้นฟู ความหวังของชีวิตเพื่อนมนุษย์ที่อาภัพเหล่านั้น และการกระทําเหล่านี้จะเป็นคุณสมบัติติดตัวไปสู่ความเจริญก้าวหน้าในชีวิตอนาคต
พันธะหน้าที่ของลีโอก็คือ
สโมสรลีโอ เป็นสโมสรสําหรับเยาวชนที่สโมสรไลออนส์จัดตั้งขึ้น เพื่อเปิดโอกาสให้เยาวชนทั้งชาย หญิงโดยไม่เลือกเชื้อชาติ ศาสนาและฐานะ ได้เข้ามาฝึกฝนตนเองเพื่อให้บริการแก่สังคม ตามอุดมการณ์ของไลออนส์และเป็นพลเมืองดีของชาติในอนาคต
สโมสรลีโอสโมสรแรกตั้งขึ้นโดย สโมสรไลออนส์เกลนไซด์ (Glenside Lions Clubs) ในมลรัฐ เพนซิลวาเนีย สหรัฐอเมริกา เมื่อ พ.ศ.2500 (1957) โดยถือว่าเป็นกิจกรรมอย่างหนึ่งของสโมสรนั้น แต่ สโมสรไลออนส์สากล (International Association of Lions Club) ยังไม่ได้รับรองฐานะเป็นทางการแต่ ประการใด
สโมสรไลออนส์อื่น ๆ ในมลรัฐเพนซิลวาเนีย ได้เห็นประโยชน์ของกิจกรรมนี้ จึงจัดตั้งกันขึ้นอย่าง แพร่หลาย และแผ่ขยายออกไปยังมลรัฐนิวยอร์ค กับมลรัฐอื่นๆ อีกด้วย ในปี พ.ศ.2510 (1967) คณะกรรมการอํานวยการสโมสรไลออนส์สากล จึงได้ลงมติรับอุปถัมภ์สโมสรลีโอเข้าไว้เป็นโครงการถาวรของสโมสรไลออนส์สากล โดยให้มีธรรมนูญและข้อบังคับของสโมสรลีโอโดยเฉพาะ
ความมุ่งหมายทั่วไปของสโมสรลีโอ มี 2 ประการ คือ เพื่อช่วยให้เด็กหนุ่มสาวพัฒนาตนเองให้เป็น ผู้รู้จักรับผิดชอบ และมีใจคอกว้างขวาง เมตตากรุณา เพื่อให้บริการพิเศษแก่ชุมชนท้องถิ่นในการที่จะช่วยฝึกฝน เยาวชนในชุมชนนั้นๆ ให้ทําประโยชน์แก่สังคม ความมุ่งหมายทั้ง 2 ประการนั้น เมื่อรวมกันเข้าจึงสร้างเป็นชื่อ ของสโมสร คือ “ลีโอ” (LEO) ได้แก่
สโมสรลีโอตั้งขึ้นเพื่อส่งเสริมกิจกรรมบริการระหว่างเยาวชนของชุมชน ซึ่งจะเป็นการพัฒนา คุณสมบัติของแต่ละบุคคลเรื่องการเป็นผู้นํา, ประสบการณ์ และโอกาส ที่จะดํารงชีวิตต่อไปในอนาคต
การเป็นผู้นําสโมสรลีโอจะเป็นแหล่งปลูกฝังสมรรถภาพในการเป็นผู้นําให้แก่เยาวชนหนุ่มสาว ซึ่งมีความตั้งใจจะประจันหน้ากับสิ่งท้าทายทั้งหลายที่โลกจะบันดาลขึ้น ทั้งยังให้รู้จักกับการที่จะต้องแบกภาระความรับผิดชอบที่ได้รับแต่งตั้งให้มีตําแหน่งหน้าที่ เช่น เป็นนายก หรือเลขาธิการของสโมสร และการรู้จักแบ่งงานให้ผู้อื่นดําเนินการด้วย
ประสบการณ์ สโมสรลีโอเป็นสโมสรที่จะส่งเสริมเพิ่มพูนประสพการณ์ในการดํารงชีวิตแก่ลีโอ เนื่องจากสโมสรลีโอมีการติดต่อสัมพันธ์กับสโมสรต่าง ๆ ทั้งระดับท้องถิ่น ระดับภาค ระดับภาครวม และระดับ ระหว่างประเทศ การติดต่อสัมพันธ์เหล่านี้จะช่วยให้ลีโอมีโอกาสเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ ในชุมชนของตน รวมทั้งของ ชุมชนอื่นๆ ด้วย เมื่อได้แลกเปลี่ยนความเป็นอยู่กับผู้อื่น ลีโอย่อมได้รับประสบการณ์เกี่ยวกับความรู้สึกนึกคิด และทัศนะใหม่ ๆ มากขึ้นทุกที ซึ่งจะเป็นประโยชน์ในการครองชีพในอนาคต
โอกาส สโมสรลีโอจะเปิดโอกาสต่าง ๆ ให้กับลีโอ เช่น โอกาสที่จะเจริญก้าวหน้า โอกาสที่จะหา ความสําเร็จ โอกาสที่จะได้เรียนรู้สิ่งต่างๆ โอกาสที่จะเป็นผู้สามารถยืนหยัดอย่างภาคภูมิในสังคม ฯลฯ แทนที่ จะนั่งคิดอธิษฐานให้โลกเป็นสถานที่ที่มีความงดงาม และมีสันติสุขยิ่งขึ้น สโมสรลีโอจะส่งเสริมให้ลีโอ ปฏิบัติงานอย่างจริงจัง นอกจากนั้นยังส่งเสริมให้ลีโอมีโอกาสชื่นชมกับมิตรภาพ และภราดรภาพระหว่างเพื่อน ลีโอด้วยกัน โดยจัดให้มีการรื่นเริงหรือทัศนาจร หรือกระทํากิจกรรมอันเป็นประโยชน์ร่วมกัน สโมสรลีโอจะต้อง อยู่ในความอุปถัมภ์ของสโมสรไลออนส์ และจะหมดสภาพสโมสรในเมื่อสโมสรไลออนส์ หรือสโมสรไลออนส์ สากลถอนฐานะ หรือการอุปถัมภ์ หรือสโมสรไลออนส์หมดสภาพไป สโมสรทั้งสามนี้จะต้องมีความสัมพันธ์ ระหว่างกันและกันอย่างใกล้ชิด
ตามปกติสโมสรลีโอ จะต้องสนับสนุนส่งเสริมการกระทํากิจกรรมของสโมสรไลออนส์ โดยจะช่วยใน กิจกรรมเกี่ยวกับพัฒนาเยาวชนชายหญิง เช่น การจัดการประชุมทางวิชาการ สังสรรของเยาวชน การจัดค่าย เยาวชน การแลกเปลี่ยนเยาวชน เพื่อสร้างความเข้าใจอันดีทั้งภายในประเทศและระหว่างประเทศ ฯลฯ เป็นต้น
สโมสรไลออนส์จะต้องมีไลออน เป็นผู้แทนของสโมสรไปร่วมประชุมกับลีโอ เรียกว่า ไลออนผู้ ประสานงาน (Liaison) และสโมสรลีโอ เรียกว่า ที่ปรึกษาสโมสรลีโอ (LEO Club Advisor) เป็นประจํา เพื่อ สโมสรไลออนส์จะได้ทราบความเคลื่อนไหวของสโมสรลีโอตลอดเวลา
หากสโมสรทั้ง 2 สโมสรนี้ ร่วมมือกันโดยใกล้ชิด เพื่อกระทํากิจกรรมสําหรับประโยชน์สุขของเพื่อน มนุษย์และชุมชนแล้วจะเกิดประสิทธิภาพอย่างสูงทีเดียว
ธรรมนูญและข้อบังคับสโมสรลีโอ
เพื่อให้การดําเนินงานของสโมสรลีโอได้ดําเนินไปอย่างมีระเบียบและเรียบร้อย สโมสรไลออนส์สากล ได้กําหนดธรรมนูญมาตรฐาน (Standard Constitution) และข้อบังคับ (Bye-Law) ของสโมสรลีโอขึ้นไว้เมื่อ พ.ศ.2510 (1967) ซึ่งสโมสรไลออนส์ผู้อุปถัมภ์จะต้องกํากับการให้สโมสรลีโอ และลีโอทุกคนปฏิบัติตาม
เมื่อมีการก่อตั้งสโมสรลีโอและสโมสรไลออนส์สากลได้รับรองแล้ว โดยส่งเกียรติบัตรรับรองสถานภาพ (Certificate of Organization) มาให้แล้ว นายกสโมสรและคณะกรรมการบริหารสโมสรลีโอมีสิทธิที่จะกระทํา กิจกรรมและบริหารงานของสโมสรให้เป็นไปตามธรรมนูญและข้อบังคับที่กําหนดไว้แล้ว ประกอบกับนโยบายของสโมสรไลออนส์ผู้อุปถัมภ์ด้วย
ต่อมาในปี พ.ศ.2521 (1978) คณะกรรมการอํานวยการสโมสรไลออนส์สากล ได้ลงมติให้ผู้ว่าการ สโมสรไลออนส์สากลภาคมีอํานาจรวมสโมสรลีโอ ตั้งแต่ 6 สโมสรขึ้นไปตั้งเป็น “สโมสรลีโอภาค” (District) หรือ “ภาครวม” (Multiple District) ได้ โดยได้กําหนดธรรมนูญและข้อบังคับของสโมสรลีโอภาคเดี่ยวและ ภาครวมไว้เป็นมาตรฐานด้วย แต่ก็ต้องอยู่ในความควบคุมดูแลของสโมสรไลออนส์สากลภาค เช่นกัน อย่างไรก็ดีนับว่าสโมสรลีโอมีสิทธิ และอํานาจที่จะบริการงานได้เป็นอิสระมากขึ้น
เครื่องหมายสัญลักษณ์ของลีโอ (LEO Emblem)
เครื่องหมายสัญลักษณ์ของสโมสรลีโอสากล และสโมสรลีโอทั่วไปเป็นภาพหัวสิงโตสีทอง 2 หัวติดกัน หันหน้าออกไปตามแนวระดับคนละข้าง ตรงกลางระหว่างด้านหลังหัวสิงโตทั้งสองมีแถบตั้งสีแดงเข้ม (สีเลือด นกปนน้ําตาล) คั่นอยู่ และภายในแถบมีตัวอักษรสีทอง LEO เรียงจากบนมาล่าง ลีโอที่มีสถานะสมบูรณ์มีสิทธิ ที่จะประดับเข็มเครื่องหมายลีโอสากลนี้ได้ตลอดเวลา หรือจะนําเครื่องหมายลีโอสากลนี้ไปใช้ในกิจกรรมซึ่งไม่ ขัดกับธรรมนูญและข้อบังคับก็ได้ตามความเหมาะสม แต่จะต้องใช้หรือแสดงไว้ในสถานที่และโอกาสอัน เหมาะสมและไม่เสื่อมเสียศักดิ์ศรีของลีโอและสโมสรไลออนส์สากล
การเป็นลีโอจะต้องเสียอะไรบ้าง
ตามธรรมดา ลีโอไม่ต้องเสียเงินค่าเป็นสมาชิก เพราะสโมสรไลออนส์ ซึ่งเป็นผู้ก่อตั้งและให้ความ อุปถัมภ์สโมสรลีโอ ย่อมมีความรับผิดชอบในเรื่องการชําระค่าธรรมเนียมก่อตั้งสโมสรครั้งแรก 100 เหรียญ สหรัฐ และค่าบํารุงรายปีๆ ละ 100 เหรียญสหรัฐเช่นเดียวกัน ให้กับสโมสรไลออนส์สากล
เพื่อให้เยาวชนชายหญิงที่เข้ามาเป็นลีโอ รู้จักรับผิดชอบในฐานะที่เป็นสมาชิกของสโมสรที่มีเกียรติ สโมสรลีโออาจจะตั้งข้อบังคับกําหนดให้ผู้ที่เข้ามาเป็นลีโอเฉลี่ยกันออกเงินค่าก่อตั้งสโมสร หรือค่าบํารุงสโมสร รายปี เพื่อเป็นการช่วยแบ่งเบาภาระของสโมสรไลออนส์ผู้อุปถัมภ์ รวมทั้งเป็นค่าเครื่องเขียนแบบพิมพ์ หรือ ค่าใช้จ่ายในการบริหารงานอื่น ๆ ของสโมสรตามความจําเป็นด้วยก็ได้ ทั้งนี้แล้วแต่ที่ประชุมสโมสรลีโอจะพิจารณา
สโมสรลีโอ ย่อมจะกําหนดเครื่องแบบของลีโอของสโมสรขึ้นสําหรับผู้ที่เป็นลีโอแต่งกายในโอกาสที่ออก งานสังคม ดังนั้นผู้ที่เป็นลีโอก็คงจะต้องเสียเงินค่าเครื่องแบบนี้บ้าง นอกจากนี้แล้ว ลีโอก็ไม่ต้องเสียเงินอะไรอีก
จะได้อะไรบ้างจากการเป็นลีโอ
ดังได้กล่าวแล้วว่าเยาวชนที่เข้าเป็นลีโอนั้น ย่อมเป็นผู้ที่มีพื้นฐานทางจิตใจที่ดี คือ พร้อมที่จะช่วยเหลือ ผู้อื่นโดยไม่ได้หวังผลประโยชน์ตอบแทน ดังนั้นผลตอบแทนในการที่ได้เป็นลีโอ เป็นทรัพย์สินเงินทอง หรือสิทธิ พิเศษใด ๆ ทางด้านการศึกษา หรือหน้าที่การงานโดยตรงย่อมจะไม่มี แต่ลีโอจะได้รับสิทธิและคุณประโยชน์ทาง จิตใจ คือ
ไลออนส์สากลตั้งสโมสรลีโอขึ้นเนื่องจากเห็นว่าเยาวชนเป็นองค์ประกอบส่วนหนึ่งของครอบครัวมนุษยชาติ ซึ่งมีความสําคัญมาก เพราะเยาวชนในวันนี้จะต้องเป็นผู้ใหญ่ในวันหน้า เป็นความหวังในอนาคต ของประเทศชาติและของโลก การที่ชาวไลออนส์จะช่วยกันพัฒนาปรับปรุงสภาพความเป็นอยู่ของเพื่อนมนุษย์ ให้มีความอยู่ดีกินดี และให้ชุมชนเป็นที่น่าอยู่น่าอาศัยตามอุดมการณ์นั้น จําเป็นจะต้องอาศัยพลังจากเยาวชน หนุ่มสาวด้วย
กิจกรรมของลีโอ
ลีโอ มีพันธะหน้าที่ที่จะต้องปฏิบัติกิจกรรมในเรื่องต่อไปนี้
นอกจากนี้ถ้ามีเรื่องใดที่เป็นประโยชน์แก่ชุมชนและสังคมที่ลีโอมีกําลังและโอกาสที่จะกระทําได้ ลีโอกปฏิบัติได้
กิจกรรมเหล่านี้เป็นภาระอันหนักและกว้างขวาง ซึ่งไม่ว่าผู้ใดก็ไม่สามารถจะกระทําให้สําเร็จลุล่วงไปได้ ในเร็ววัน แต่ผู้ที่เป็นลีโอย่อมเต็มใจที่จะรับทําด้วยการอุทิศเวลา พลังงาน ความอดทนพากเพียร และด้วยน้ําใจ เมตตากรุณา เพื่อช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ที่ยากไร้และด้อยโชควาสนาเหล่านี้ให้มีสภาพดีขึ้นโดยไม่หวังผลตอบแทน
ในฐานะที่ลีโอเป็นผู้เยาว์วัยการกระทํากิจกรรมอันเป็นประโยชน์ดังกล่าวด้วยความตั้งใจดีย่อมช่วยให้ ชีวิตของเขา มีความเป็นผู้นํา มีประสบการณ์และมีโอกาสอันดีงามเพิ่มพูนยิ่งขึ้น กับทั้งจะได้รับการยกย่องสรร เสริฐว่าเป็นผู้บําเพ็ญประโยชน์แก่เพื่อนร่วมชาติ และเป็นพลเมืองดีของประเทศอีกด้วย
สําหรับในประเทศไทย สโมสรไลออนส์ดุสิต กรุงเทพ ได้ก่อตั้งสโมสรลีโอดุสิต กรุงเทพ ขึ้นเป็นสโมสรแรก ปัจจุบันในประเทศไทยมี 42 สโมสร (สถิติเดือนมกราคม 2551)
ค่าใช้จ่ายของสโมสรลีโอ
ไลออนส์สากล ได้ออกระเบียบสําหรับสมาชิกลีโอ หากเข้ามาเป็น “สมาชิกไลออนส์” จะได้รับการ ยกเว้น “ค่าธรรมเนียมแรกเข้า 25 เหรียญสหรัฐ” และต้องมีประกาศนียบัตร การบริการของสโมสรลีโอที่สังกัด และใบประกาศนี้ ขอจากไลออนส์สากลได้ โดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่าย